माणदेश एक्सप्रेस न्यूज | मुंबई :
देशातील अनेक राज्यांमध्ये पावसाचा तडाखा सुरू असतानाच आता हवामान विभागाने नवा इशारा दिला आहे. सप्टेंबर-ऑक्टोबरमध्ये ‘ला निना’ प्रणाली सक्रिय होण्याची शक्यता वर्तवली आहे. या शक्यतेमुळे पुन्हा एकदा हवामान बदल होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे. जरी हवामान तज्ज्ञांनी या स्थितीचा परिणाम तटस्थ राहील, असे सांगितले असले तरी, शेती, हिवाळा आणि पुढील मोसमातील हवामानाच्या घडामोडींवर त्याचे दूरगामी परिणाम होऊ शकतात.
सध्याची परिस्थिती
भारतातील पंजाब, हिमाचल, उत्तराखंडसह काही उत्तरेकडील राज्यांत मुसळधार पावसाने हाहाकार माजवला आहे. अनेक जिल्ह्यांमध्ये पूरपरिस्थिती निर्माण झाली असून शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले आहे. या पार्श्वभूमीवरच आता ला निनाच्या शक्यतेमुळे चिंतेत भर पडली आहे.
हवामान विभागानुसार, सप्टेंबरपासून या प्रणालीचा प्रभाव जाणवू शकतो. तथापि, ही स्थिती तटस्थ असल्यामुळे महाराष्ट्रावर त्याचा मोठा परिणाम होणार नाही, असे स्पष्ट करण्यात आले आहे.
ला निना म्हणजे काय?
ला निना स्थिती निर्माण होणे म्हणजे प्रशांत महासागराच्या पूर्वेकडील भागातील समुद्राचे तापमान सरासरीपेक्षा किमान ५ अंश सेल्सिअसने कमी होणे.
या स्थितीमुळे महासागरातील हवा दाट होते, घनता वाढते आणि वातावरणातील बदलांवर त्याचा परिणाम दिसून येतो.
साधारणपणे ‘ला निना’ची स्थिती १ ते ३ वर्षांपर्यंत टिकते.
याच्या उलट एल निनो वेळी प्रशांत महासागराच्या मध्य आणि आग्नेय भागात पाण्याचे तापमान वाढते. या काळात वारे कमकुवत होतात आणि उबदार पाण्याचे प्रवाह अमेरिकेच्या किनारपट्टीपर्यंत पोहोचतात. साधारण दोन ते सात वर्षांनी अशा स्थिती विकसित होत असतात.
ला निनाचा भारतावर आणि महाराष्ट्रावर परिणाम
पावसावर परिणाम –
मोसमी पावसाच्या काळात ‘ला निना’ सक्रिय झाली तर सरासरीपेक्षा जास्त पाऊस पडतो. मात्र सप्टेंबर-ऑक्टोबरमध्ये नैऋत्य मोसमी वारे परतू लागतात. त्यामुळे या काळात ला निनाचा पावसावर मोठा परिणाम होणार नाही.हिवाळ्यावर परिणाम –
जर ही स्थिती हिवाळ्यात सक्रिय राहिली तर थंडीची तीव्रता वाढते. देशात विशेषतः उत्तरेकडील राज्यांत अधिक थंडी जाणवते.महाराष्ट्रासाठी परिस्थिती –
तज्ज्ञांच्या मते, सप्टेंबर-ऑक्टोबरमध्ये प्रणाली तटस्थ राहील. त्यामुळे राज्यात पावसाची विशेष वाढ किंवा घट होण्याची शक्यता नाही. मोसमी पावसाच्या अखेरीस असल्याने शेतकऱ्यांना फारसा फटका बसणार नाही.
तज्ज्ञांचा अंदाज
हवामान विभागाच्या मते, जगभरात काही ठिकाणी तापमान सरासरीपेक्षा कमी होईल, पण जागतिक तापमान सरासरीपेक्षा जास्त राहण्याची शक्यता आहे.
ला निनामुळे हवामानातील बदल तात्पुरते असतील, परंतु त्याचा दीर्घकालीन परिणाम हवामानाच्या पॅटर्नवर पडतो.
निष्कर्ष
पावसामुळे आधीच अडचणीत आलेल्या शेतकऱ्यांसाठी आणि जनतेसाठी ‘ला निना’चा इशारा एक नवीन चिंता निर्माण करणारा आहे. मात्र सप्टेंबर-ऑक्टोबरमध्ये ही स्थिती तटस्थ राहणार असल्याने महाराष्ट्रासाठी मोठा धोका नसल्याचे हवामान विभागाने स्पष्ट केले आहे. हिवाळ्यात मात्र थंडीचा परिणाम अधिक जाणवू शकतो.
