Brain Exercises: ज्याप्रमाणे शारीरिक व्यायाम तुमच्या शरीराला निरोगी बनवतो, त्याचप्रमाणे मानसिक व्यायाम तुमच्या मेंदूला बळकट करू शकतो. हे एकाग्रता, स्मरणशक्ती आणि एकूणच संज्ञानात्मक कार्य वाढवतात.
केअर हॉस्पिटल्स, मलकपेट येथील सल्लागार न्यूरोलॉजिस्ट डॉ. मुरली कृष्णा, संज्ञानात्मक वृद्धीमध्ये न्यूरोप्लास्टीसिटी मेंदूच्या नव्या गोष्टी शिकण्याच्या क्षमतेचे महत्त्व अधोरेखित करतात.
डॉ. कृष्णा म्हणाले की, फोकस आणि स्मरणशक्तीसह संज्ञानात्मक कार्ये राखण्यासाठी आणि सुधारण्यासाठी मेंदूचा व्यायाम करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
न्यूरोप्लास्टीसिटी : मेंदू आयुष्यभर नवीन न्यूरल कनेक्शन तयार करून स्वतःची पुनर्रचना करू शकतो. मानसिक व्यायामांमध्ये सहभागी झाल्याने ही प्रक्रिया उत्तेजित होते. यामुळे शिकणे, स्मरणशक्ती आणि नवीन परिस्थितींशी जुळवून घेण्याची क्षमता वाढते.
संज्ञानात्मक घट रोखणे : नियमित मेंदूचा व्यायाम वृद्धत्वाशी संबंधित नैसर्गिक संज्ञानात्मक घट कमी करण्यास मदत करू शकतो. ते मेंदूला सक्रिय आणि व्यस्त ठेवते, ज्यामुळे अल्झायमर आणि डिमेंशियासारख्या आजारांचा धोका कमी होतो.
एकाग्रता वाढवणे : मानसिक व्यायामामुळे कामांवर लक्ष केंद्रित करण्याची क्षमता सुधारते, कारण त्यांना अनेकदा सतत लक्ष देणे आणि कार्यरत स्मरणशक्तीचा वापर करणे आवश्यक असते, जे कालांतराने या संज्ञानात्मक क्षमतांना बळकटी देते.
स्मरणशक्ती सुधारणे : ज्याप्रमाणे शारीरिक व्यायाम स्नायूंना बळकटी देतो, त्याचप्रमाणे मानसिक व्यायाम मज्जातंतू मार्गांना बळकटी देतो. यामुळे अल्पकालीन आणि दीर्घकालीन स्मृती सुधारते.
मेंदूचे आरोग्य जपण्यासाठी आणि व्यायामासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे : मानसिक व्यायाम लक्ष केंद्रित करण्याची आणि कामांवर लक्ष केंद्रित करण्याची तुमची क्षमता सुधारतात.
ध्यान आणि स्मरणशक्ती सुधारण्यासाठी ३ मेंदूचे व्यायाम
डॉ. कृष्णा यांनी तुमचे लक्ष केंद्रित करण्यासाठी हे व्यायाम करण्याची शिफारस केली आहे.
१. ध्यान आणि माइंडफुलनेस पद्धत
ते कसे कार्य करते : या पद्धतींमध्ये तुमचे मन केंद्रित करणे आणि निर्णय न घेता तुमचे विचार, भावना आणि संवेदना यांची जाणीव असणे समाविष्ट आहे.
फायदे : नियमित ध्यान केल्याने प्रीफ्रंटल कॉर्टेक्स आणि हिप्पोकॅम्पसची जाडी वाढवून लक्ष केंद्रित करणे आणि स्मरणशक्ती वाढवणे शक्य आहे.
व्यायाम : दररोज १०-२० मिनिटे शांत ठिकाणी घालवा, तुमच्या श्वासावर किंवा विशिष्ट मंत्रावर लक्ष केंद्रित करा. जेव्हा तुमचे मन भटकत असेल तेव्हा हळूवारपणे तुमचे लक्ष मागे घ्या.
२. मेमरी गेम्स आणि कोडी
ते कसे कार्य करते : तुमच्या स्मरणशक्तीला आव्हान देणाऱ्या आणि समस्या सोडवण्याच्या कौशल्यांना आव्हान देणाऱ्या क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होणे न्यूरल कनेक्शन मजबूत करू शकते.
फायदे : सुडोकू, क्रॉसवर्ड कोडी आणि मेमरी कार्ड गेम्ससारखे गेम अल्पकालीन स्मरणशक्ती सुधारते.
व्यायाम : मेमरी कार्ड गेम्स खेळा जिथे तुम्ही जोड्या जुळवता, क्रॉसवर्ड कोडी करता किंवा दररोज सुडोकू कोडी पूर्ण करता.
३. नवीन कौशल्य किंवा भाषा शिकणे
ते कसे कार्य करते : नवीन ज्ञान किंवा कौशल्ये मिळवण्यासाठी मेंदूला नवीन माहिती प्रक्रिया करणे आणि संग्रहित करणे आवश्यक आहे, नवीन न्यूरल मार्ग तयार करणे आवश्यक आहे.
फायदे : या प्रकारच्या मानसिक व्यायामामुळे तुम्ही सराव करता आणि नवीन संकल्पना लागू करता तेव्हा स्मरणशक्ती आणि लक्ष केंद्रित करणे दोन्ही सुधारते.
व्यायाम : ड्युओलिंगोसारख्या अॅप्स वापरून नवीन भाषा शिकण्यास सुरुवात करा, संगीत वाद्य घ्या किंवा तुम्हाला आवडणाऱ्या कोर्समध्ये प्रवेश घ्या.
