माणदेश एक्सप्रेस न्यूज | आरोग्य विशेष :
भारतात पाहुण्यांचे स्वागत चहाशिवाय अपुरेच मानले जाते. सकाळचा पहिला घोट ‘चहाचा’ असावा अशी लाखो लोकांची सवय आहे. पण हीच सवय शरीरासाठी हळूहळू घातक ठरू शकते, असा गंभीर इशारा कोकिलाबेन धीरूभाई अंबानी हॉस्पिटलचे प्रसिद्ध गॅस्ट्रोएंट्रोलॉजिस्ट आणि हेपेटोलॉजिस्ट डॉ. दीपक भांगले यांनी दिला आहे.
डॉ. भांगले यांच्या मते, चहा पिण्याची चुकीची सवय आपल्या पोटाच्या आणि लिव्हरच्या आरोग्यासाठी नुकसानदायक ठरते. त्यामुळे चहा पिताना काही महत्त्वाच्या गोष्टींची काळजी घेणे आवश्यक आहे.
अनेक लोक सकाळी उठल्याबरोबर रिकाम्या पोटी कडक चहा पितात. काहीजण चहासोबत बिस्कीट, खारी, टोस्ट किंवा मठरी खातात. डॉ. भांगले यांच्या म्हणण्यानुसार, ही सवय शरीरात ‘टॅनिन (Tannin)’ नावाचे तत्व वाढवते.
हे टॅनिन पोटातील आम्लाशी (acid) मिसळून अम्लपित्त, छातीत जळजळ, पोटफुगी, अपचन आणि लिव्हर डॅमेज सारख्या समस्या निर्माण करते. दीर्घकाळ असे केल्यास आतड्यांचे अस्तर कमजोर होते आणि अन्न पचनाची गती मंदावते.
“ज्यांना रोज सकाळी उठल्याबरोबर कडक चहा पिण्याची सवय आहे, त्यांनी ती शक्य तितक्या लवकर सोडावी. ही सवय दीर्घकाळात पचनसंस्थेला हानी पोहोचवते,”
— डॉ. दीपक भांगले, गॅस्ट्रोएंट्रोलॉजिस्ट, कोकिलाबेन धीरूभाई अंबानी हॉस्पिटल
आपल्याकडे चहासोबत बिस्कीट, समोसा, भजी किंवा वडापाव खाण्याची प्रथा आहे. पण अशा तळलेल्या आणि मसालेदार पदार्थांसोबत चहा घेतल्यास, तो पोटाच्या पडद्याला (lining) कमजोर करतो.
यामुळे पोटात अधिक आम्ल तयार होते आणि पचन प्रक्रिया बिघडते. परिणामतः पोटदुखी, बद्धकोष्ठता, गॅस, आणि छातीत जळजळ अशा समस्या वाढतात.
डॉ. भांगले म्हणतात, “चहा पूर्णपणे बंद करण्याची गरज नाही, पण प्रमाण आणि वेळ याकडे लक्ष द्यावे.”
ते पुढे सांगतात —
✅ चहा कधीही रिकाम्या पोटी पिऊ नये.
✅ चहापूर्वी थोडा हलका नाश्ता करावा.
✅ सकाळी उठल्याबरोबर कोमट पाणी पिणे हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.
✅ शक्य असल्यास हर्बल किंवा आल्याचा चहा पिणे आरोग्यासाठी चांगले.
✅ चहात साखर कमी टाका, कारण साखर आतड्यातील ‘गुड बॅक्टेरिया’ नष्ट करते.
तज्ज्ञांच्या मते, चहा पूर्णपणे सोडणे आवश्यक नाही, परंतु प्रमाण, वेळ आणि प्रकार यावर नियंत्रण ठेवणे गरजेचे आहे. दररोज २ कपांपेक्षा अधिक चहा घेणे टाळावे.
ज्यांना वारंवार अॅसिडिटी, पोटात दुखणे, किंवा पचनाचे त्रास जाणवतात, त्यांनी लगेचच ही सवय सुधारावी आणि गरज वाटल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
आपल्या दैनंदिन आयुष्यातील छोट्या सवयीच आरोग्य घडवतात किंवा बिघडवतात. त्यामुळे पुढच्या वेळी चहाचा कप हातात घेताना एक प्रश्न जरूर विचारा —
👉 “हा चहा माझ्या शरीरासाठी खरंच योग्य आहे का?”
