माणदेश एक्सप्रेस न्यूज | मुंबई –
शांततेचं प्रतीक मानलं जाणारं कबुतर, आज मुंबईत वादाचं केंद्रबिंदू ठरत आहे. मुंबई महापालिकेने (BMC) दादर येथील प्रसिद्ध कबुतरखाना ताडपत्रीने झाकून बंद केला असून, या निर्णयानंतर जैन समाजाकडून तीव्र नाराजी व्यक्त करण्यात आली आहे. या ठिकाणी अनेक आंदोलनेही सुरू झाली आहेत. मात्र, या वादामागे केवळ धार्मिक भावना नव्हे, तर आरोग्याचा गंभीर प्रश्नही लपलेला आहे. कारण कबुतरांच्या विष्ठेत आढळणारे जीवाणू आणि बुरशी मानवी आरोग्यासाठी अत्यंत धोकादायक ठरू शकतात.
कबुतरांच्या विष्ठेचा हवेतून होणारा प्रसार, अन्नपदार्थांवरील दूषितपणा, तसेच थेट संपर्क यामुळे अनेक बिमाऱ्या पसरतात. यामध्ये काही संसर्ग सौम्य असले तरी काही थेट जीवघेणे ठरू शकतात.
कबुतरांमुळे होणारे प्रमुख आजार
1️⃣ हिस्टोप्लाज्मोसिस
कबुतरांच्या विष्ठेत आढळणाऱ्या हिस्टोप्लाझ्मा कॅप्सुलॅटम या बुरशीमुळे हा बुरशीजन्य संसर्ग होतो. यामुळे फुफ्फुसांना संसर्ग होऊन खोकला, ताप, श्वास घेण्यास त्रास आणि छातीत दुखणं अशी लक्षणं दिसतात. दीर्घकाळ दुर्लक्ष केल्यास दम्याचे आजार वाढू शकतात.
2️⃣ क्रिप्टोकोक्कोसिस – सर्वात धोकादायक संसर्ग!
हा क्रिप्टोकोकस निओफॉर्मिस नावाच्या बुरशीमुळे होतो. ही बुरशी कबुतरांच्या विष्ठेत मोठ्या प्रमाणावर आढळते आणि श्वसनमार्गातून शरीरात जाते. फुफ्फुसांच्या जळजळीपासून थेट मेंदूच्या संसर्गापर्यंत (मेनिंजायटिस) हा रोग पसरू शकतो. सुरुवातीला डोकेदुखी, चक्कर, उलट्या, ताप अशी लक्षणं दिसतात; परंतु वेळेत उपचार न मिळाल्यास हा जीवघेणा ठरू शकतो.
3️⃣ साल्मोनेलोसिस
कबुतरांच्या विष्ठेत साल्मोनेला बॅक्टेरिया असतात. हे बॅक्टेरिया अन्नपदार्थ दूषित करून अतिसार, पोटदुखी, ताप आणि उलट्या निर्माण करतात. लहान मुलं व वृद्धांमध्ये हा संसर्ग गंभीर होऊ शकतो.
4️⃣ ई. कोलाई संसर्ग
कबुतरांच्या विष्ठेत ई. कोलाई बॅक्टेरिया असतात. हे अन्न व पाणी दूषित करून पोटदुखी, अतिसार, ताप आणि उलट्या निर्माण करतात. काही प्रकारांमुळे मूत्रपिंडांवरही परिणाम होऊ शकतो.
5️⃣ ॲलर्जी व दमा
कबुतरांच्या विष्ठेतील सूक्ष्म कण श्वसनमार्गातून आत जाऊन शिंका, डोळ्यांत जळजळ, नाकातून पाणी येणे, तसेच दीर्घकाळाच्या संपर्कामुळे दमा वाढण्यास कारणीभूत ठरतात.
महापालिकेची भूमिका
आरोग्य विभागाच्या मते, कबुतरांच्या विष्ठेतील जंतू आणि बुरशी दीर्घकाळ हवेत तरंगत राहू शकतात आणि शेकडो लोकांना एकाच वेळी संसर्ग होऊ शकतो. त्यामुळे सार्वजनिक ठिकाणी कबुतरांना जास्त प्रमाणात दाणे टाकणे, त्यांची मोठी वस्ती होऊ देणे हे धोकादायक ठरते. याच कारणामुळे दादर कबुतरखाना बंद करण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
तज्ज्ञांचा सल्ला
कबुतरांच्या थेट संपर्कापासून दूर राहा.
सार्वजनिक ठिकाणी कबुतरांना दाणे टाकणे टाळा.
दूषित अन्नपदार्थ किंवा पाणी सेवन करू नका.
फुफ्फुस किंवा श्वसनाचे आजार असलेल्या लोकांनी विशेष काळजी घ्यावी.
कबुतर हे जरी शांततेचं प्रतीक असलं, तरी त्यांच्या विष्ठेत दडलेला आरोग्याचा धोका हा मुंबईसारख्या महानगरासाठी गंभीर आहे. धार्मिक परंपरा आणि जनतेचं आरोग्य यामध्ये समतोल राखतच पुढील निर्णय घ्यावे लागणार आहेत.
