नारळी पौर्णिमा हा सण दरवर्षी श्रावण महिन्याच्या पौर्णिमेला साजरा केला जातो. महाराष्ट्र आणि कोकण व्यतिरिक्त, हा सण गोवा आणि गुजरातच्या किनारपट्टीच्या भागातही साजरा केला जातो, तेथे कोळी समाज नारळी पौर्णिमा हा सण आनंदाने आणि पारंपारिक पद्धतीने साजरा करतात. नारळी हा शब्द नारळापासून आला आहे, जो नारळी पौर्णिमेचे मुख्य प्रतीक आहे. देशाच्या इतर भागात हा दिवस श्रावणी पौर्णिमा, रक्षाबंधन आणि काजरी पौर्णिमा म्हणूनही साजरा केला जातो. नारळी पौर्णिमेच्या दिवशी मच्छीमार समाजाचे लोक दिवसभर उपवास करतात, समुद्र देवतेची पूजा करतात आणि नारळ अर्पण करतात. इंग्रजी कॅलेंडरनुसार, यावर्षी नारळी पौर्णिमा शुक्रवारी, 19 ऑगस्ट 2024 रोजी साजरी केली जाईल. नारळी पौर्णिमेचा शुभ मुहूर्त
19 ऑगस्ट रोजी पहाटे 3 वाजून 4 मिनिटांनी सुरु होईल आणि याच दिवशी रात्री 11 वाजून 55 मिनिटांनी समाप्त होईल.
नारळी पौर्णिमेला विशेष पूजा-विधी!
हिंदू धर्मानुसार, नारळी पौर्णिमेच्या दिवशी वरुण देवाची पूजा करण्याची परंपरा आहे. असे मानले जाते की, या दिवशी समुद्र देवाला नारळ अर्पण केल्याने ते प्रसन्न होतात आणि समुद्राशी संबंधित सर्व संभाव्य धोक्यांपासून व्यक्तीचे रक्षण करतात. श्रावण महिना हा भगवान शिवाला समर्पित असल्याने यावेळी भगवान शंकराचीही पूजा केली जाते.
असे मानले जाते की, नारळाचे तीन डोळे भगवान शंकराच्या त्रिनेत्राशी संबंधित आहेत. महाराष्ट्रात या दिवशी फळ उपवास पाळला जातो आणि अन्न अजिबात खाल्ले जात नाही. निसर्गदेवतेची कृतज्ञता म्हणून अनेक लोक या दिवशी समुद्रकिनारी नारळाची झाडे लावतात.
नारळी पौर्णिमेचे महत्त्व!
बहुतेक मच्छीमार समुदाय या दिवशी त्यांच्या कुटुंबियांसह उपवास करतात आणि दिवसभर फळे खातात आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या सुरक्षिततेसाठी वरुण देवाकडे प्रार्थना करतात. या दिवशी अन्नही सेवन करू नये. बरेच लोक या दिवशी फक्त नारळापासून बनवलेल्या पदार्थांचे सेवन करतात.
कशी साजरी करायची नारळी पौर्णिमा, जाणून घ्या
नारळी पौर्णिमेला भगवान वरुणची पूजा केली जाते, पूजा विधी पार पाडल्यानंतर मच्छीमार समाज आपल्या बोटी सजवून समुहाने समुद्रात जातात. काही अंतर समुद्रात प्रदक्षिणा केल्यावर ते परततात. यानंतर, संपूर्ण दिवस आपल्या कुटुंब आणि मित्रांसह साजरा करा.
नारळापासून तयार केलेली मिठाई ते एकमेकांना वाटून शुभेच्छांची देवाणघेवाण करतात. रात्रीच्या वेळी लोक ठिकठिकाणी गट तयार करून लोकगीते गातात आणि लोकनृत्ये सादर करतात. या दिवशी नारळापासून विशेष प्रकारचे अन्न तयार करून सेवन केले जाते. सर्वजण एकत्र जेवणाचा आस्वाद घेतात.
