आजकाल युनिफाइड पेमेंट इंटरफेस (UPI ) या डिजिटल पेमेंटमध्ये मोठ्या प्रमाणात वाढ झाल्याचे दिसून येत आहे. अगदी भाजी घेण्यापासून ते मोठमोठे व्यवहार करण्यापर्यंत लोक युपीआयचा वापर करत आहेत. आता ही प्रणाली लोकांची व्यवहारासाठी पहिली पसंती ठरली आहे. बोस्टन कन्सल्टिंग ग्रुप (BCG) बँकिंग सेक्टर राउंडअप– FY24 नुसार, युपीआय व्यवहारांमध्ये आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये वार्षिक 57 टक्के वाढ झाली आहे. यामध्ये फोनपे (PhonePe) आणि गुगल पे (Google Pay) यांचा सर्वाधिक वाटा आहे.
अहवालानुसार, युपीआयच्या एकत्रित मार्केटमध्ये फोनपे आणि गुगल पेचा 86 टक्के वाटा आहे. यासह गेल्या तीन वर्षांत क्रेडिट कार्डचे व्यवहार दुप्पट झाले आहेत. त्याच वेळी, वार्षिक आधारावर डेबिट व्यवहारांमध्ये 43 टक्के घट झाली आहे. भारतीय बँकिंग व्यवस्थेने पत वाढीची मजबूत गती कायम ठेवली आहे. 2024 मध्ये क्रेडिट वाढ 15 टक्के आणि डेबिट वाढ 13 टक्क्यांनी वाढली आहे.
आर्थिक वर्ष 2024 मध्ये प्रथमच बँकिंग क्षेत्राचा एकूण निव्वळ नफा 3 लाख कोटी रुपयांच्या पुढे गेला आहे. सर्व बँक गटांनी मालमत्ता परतावा (ROA) मध्ये 1 टक्क्यांहून अधिक वाढ साधली. उच्च पत वाढ, चांगले आरोग्य शुल्क उत्पन्न वाढ आणि कमी पत वाढ यांचा बँकेला फायदा झाला आहे. खाजगी बँकांच्या नफ्यात वर्षानुवर्षे (YoY) 25 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे, तर सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकांच्या (PSBs) निव्वळ नफ्यात 34 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे.
बीसीजी अहवालात म्हटले आहे की बँकांनी त्यांच्या मालमत्तेच्या गुणवत्तेकडे लक्ष देणे आवश्यक आहे. बँकांच्या एकूण अनुत्पादित मालमत्ता 2.8 टक्क्यांच्या सार्वकालिक नीचांकी पातळीवर पोहोचल्या आहेत. अहवालात सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकांची सकल अनुत्पादित मालमत्ता 3.5 टक्क्यांपर्यंत आणि खाजगी बँकांची जीएनपीए 1.7 टक्क्यांपेक्षा कमी झाली आहे. अहवालानुसार, आर्थिक वर्ष 2024 साठी भारताचा आर्थिक विकास सर्व अंदाजांना मागे टाकून 8.2 टक्के दराने वाढला आहे. अशा स्थितीत, चालू आर्थिक वर्षासाठी म्हणजेच आर्थिक वर्षे 2025 साठी आर्थिक वाढ वार्षिक आधारावर 6.2 टक्के ते 7 टक्क्यांच्या दरम्यान राहण्याची अपेक्षा आहे.
