माणदेश एक्स्प्रेस न्यूज | पाटण :
कोयना धरण—महाराष्ट्राची ‘जीवनवाहिनी’, राज्यातील जलसंपत्तीचा कणा आणि वीज निर्मितीचे महत्त्वाचे केंद्र. पण याच धरणाच्या पाण्यावर या स्वातंत्र्य दिनी महाराष्ट्राच्या अभिमानाचा, स्वराज्य स्थापनेच्या लढाईचा आणि छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या शौर्यगाथांचा एक भव्य दिव्य प्रवास रंगला. युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत नुकतेच समाविष्ट झालेल्या बारा गडकिल्ल्यांचा इतिहास, लेझर शोच्या माध्यमातून हजारो प्रेक्षकांच्या डोळ्यांसमोर जिवंत झाला.
इतिहास आणि निसर्गाचा संगम
स्वातंत्र्य दिनी संध्याकाळी, कोयना धरणाच्या सहा वक्री दरवाजांतून पाणी सोडण्यात आले. पांढऱ्या फेसाळत्या पाण्याचा भव्य पडदा, त्यावर रंगीबेरंगी लेझर किरणे, आणि पार्श्वभूमीला शिवकालीन शौर्याची गर्जना—असा अद्वितीय देखावा तयार झाला. पाण्यावर उलगडणाऱ्या दृश्यांसह डॉल्बी साऊंड सिस्टीममधून छत्रपतींच्या जीवनातील महत्त्वाच्या घटना, युद्धातील पराक्रम, आणि स्वराज्य स्थापनेच्या कथा सांगितल्या गेल्या.
अभियांत्रिकी आणि कल्पकतेचा संगम
या संकल्पनेची मांडणी सातारा जिल्हा सिंचन मंडळाचे अधीक्षक अभियंता अभय काटकर, कार्यकारी अभियंता महेश रासणकर, उपकार्यकारी अभियंता आशिष जाधव आणि त्यांच्या टीमने केली. शोची लेखन व निवेदन जबाबदारी प्रसिद्ध लेखक प्रशांत कुबेर यांनी सांभाळली असून, त्यांचा दमदार आवाज कथनाला वेगळाच भारदस्तपणा देतो.
तांत्रिक बाजूसाठी ड्रीम पॉईंट पुणे यांचा लेझर प्रोजेक्शन आणि साऊंड सिस्टीम वापरण्यात आला. पाण्यावर लेझर प्रतिमा प्रक्षेपित करण्यासाठी विशेष ‘वॉटर स्क्रीन’ तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला, ज्यामुळे प्रतिमा हवेत तरंगत असल्यासारख्या दिसतात.
बारा गडकिल्ल्यांचा प्रवास
शोमध्ये छत्रपतींच्या स्वराज्याचा बळकट किल्ला-दर-किल्ला प्रवास उलगडण्यात आला—
शिवनेरी : जन्मस्थान, स्वराज्याचा आरंभबिंदू
राजगड : राजकारभार आणि अनेक ऐतिहासिक घटनांचा साक्षीदार
प्रतापगड : अफजलखान वधाची गाथा
पन्हाळा : दीर्घकालीन संरक्षणाची कसोटी
लोहगड : सुरत मोहिमेचा खजिना सुरक्षित ठेवणारा किल्ला
साल्हेर : महाराष्ट्र-गुजरात सीमेवरील सर्वात उंच किल्ला
खांदेरी : सागरी सामर्थ्याचे प्रतीक
सिंधुदुर्ग : जमिनीपासून विलग, सागरी लढायांचे बालेकिल्ले
विजयदुर्ग : समुद्रातून हल्ल्यांसाठी प्रसिद्ध
सुवर्णदुर्ग : बळकट सागरी संरक्षणाचा अभिमान
जींजी : दक्षिणेकडील रणनीतिक संरक्षण
रायगड : स्वराज्याची राजधानी आणि राज्याभिषेक स्थळ
प्रत्येक किल्ल्याबरोबर त्या काळातील शस्त्रास्त्रे, युद्धतंत्र, राजकीय निर्णय आणि छत्रपतींची दूरदृष्टी यांची माहिती प्रभावी दृश्यांद्वारे सादर झाली.
प्रेक्षकांचा उत्स्फूर्त प्रतिसाद
शो पाहण्यासाठी स्थानिकांसोबतच सातारा, कोल्हापूर, पुणे, रत्नागिरी, आणि कर्नाटकातील पर्यटकांनीही मोठ्या प्रमाणावर उपस्थिती लावली. अनेकांनी सोशल मीडियावर लाईव्ह व्हिडिओ आणि फोटो शेअर केले, ज्यामुळे हा शो देशभर चर्चेत आला. वृद्धांना शिवकालीन आठवणींचा अभिमान वाटला तर तरुणाईला प्रेरणा मिळाली.
भविष्यातील पर्यटन दृष्टीकोन
कोयना धरण आणि परिसरात आधीच नैसर्गिक साधनसंपत्ती, धबधबे, बोटिंग, आणि पर्यावरणपूरक प्रकल्प आहेत. जर हा लेझर शो वर्षभर सादर केला गेला, आणि पाण्याचा अपव्यय टाळण्यासाठी ‘उदंचन’ पद्धतीने पाणी परत धरणात उचलले गेले, तर पर्यटनाला प्रचंड चालना मिळेल.
यातून स्थानिकांना हॉटेल व्यवसाय, मार्गदर्शक सेवा, हस्तकला विक्री, वाहन भाडे, आणि इतर रोजगाराच्या संधी निर्माण होतील. कोयना केवळ वीज निर्मितीचे केंद्र न राहता, ऐतिहासिक पर्यटनाचा नवा ब्रँड बनू शकते.
शेवटचा शब्द
कोयनेच्या पाण्यावर झळकलेला हा इतिहास, केवळ महाराष्ट्राच्या अभिमानाचा नाही तर निसर्ग, तंत्रज्ञान आणि संस्कृती यांच्या संगमाचा सजीव पुरावा आहे.
स्वराज्याच्या गाथेला अशा प्रकारे पिढ्यान्पिढ्यांपर्यंत पोहोचवण्याचा हा उपक्रम, महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक वारशासाठी एक मैलाचा दगड ठरणार आहे.
