माणदेश एक्सप्रेस न्यूज|कोल्हापूर –
सांगली आणि कोल्हापूर जिल्ह्यातील १४०० किलोमीटर लांब रस्त्यांच्या कडेला सार्वजनिक बांधकाम विभागाने पर्यावरण संवर्धनासाठी मोठी मोहीम हाती घेतली आहे. यंदा पावसाळ्याच्या सुरुवातीपासून आतापर्यंत जवळपास ११ हजार देशी झाडांची लागवड करण्यात आली असून, या मोहीम अंतर्गत पुढील काही महिन्यांत सुमारे ६० हजार झाडे लावण्यात येणार आहेत.
झाडे लावण्यामागील कारणे आणि महत्त्व
राष्ट्रीय महामार्ग आणि सार्वजनिक रस्त्यांच्या रुंदीकरणामुळे अनेक ठिकाणी आधीच्या झाडांची तोड झाली आहे. त्यामुळे रस्त्यांच्या कडेला झाडे नसेल तर प्रदूषण वाढणे, धुळीची समस्या तसेच नैसर्गिक छायाच छटा कमी होणे यासारख्या समस्या उद्भवतात. या सर्व समस्यांवर मात करण्यासाठी सार्वजनिक बांधकाम विभागाने देशी व स्थानिक झाडांची लागवड करण्याचा उपक्रम सुरु केला आहे.
झाडांच्या प्रकार व निवड
या झाडांच्या लागवडीसाठी विभागाने देशी झाडांना प्राधान्य दिले आहे. या झाडांमध्ये मुख्यत्वे कदंब, गुलमोहर, करंजी, कडुनिंब आणि पिंपळ यांचा समावेश आहे. ही झाडे केवळ सौंदर्य वाढविणार नाहीत, तर पर्यावरणासाठीही फायदेशीर ठरतील.
झाडे किमान ८ फूट उंचीची आणि खोडाचा घेर किमान ८ सेंटीमीटर असावा, असे नियम विभागाने घातले आहेत, ज्यामुळे झाडे अधिक चांगल्या प्रकारे वाढू शकतील आणि जनावरांपासून त्यांचे संरक्षणही होईल.
रस्त्यांनिहाय झाडांची संख्या आणि निधी
कोल्हापूर जिल्ह्यातील ५४१ किलोमीटर रस्त्यांच्या कडेला सुमारे २९ हजार झाडे लावली जाणार आहेत, तर सांगली जिल्ह्यातील ८५५ किलोमीटर रस्त्यांवर २९ हजार २८८ झाडे लावण्याचा मानस आहे. यासाठी प्रत्येकी झाडावर अंदाजे ४ हजार रुपये निधी मंजूर करण्यात आला आहे.
तंत्रज्ञानाचा वापर आणि देखरेख
झाडे लावण्याच्या कामाचे समन्वय आणि देखरेख सुलभ करण्यासाठी सार्वजनिक बांधकाम विभागाने एक वेगळा ऑनलाइन पोर्टल तयार केला आहे. या पोर्टलवर दररोज झाडे लावल्याची नोंद ठेवली जाते आणि संबंधित ठेकेदारांना प्रत्येक तीन महिन्यांनी झाडांची वाढ आणि देखभालीसाठी रस्त्यासह फोटो अपलोड करणे बंधनकारक आहे.
झाडे लावल्याचे खरे फोटो व त्यांचे रस्त्यासोबतचे दर्शन या प्रक्रियेत अनिवार्य ठेवण्यात आल्याने कामात पारदर्शकता राखली जात आहे. झाडांची देखभाल तीन वर्षे करणे ठेकेदारांची जबाबदारी असून, त्यामुळे झाडांचे दीर्घायुषी आणि टिकाऊ संरक्षण सुनिश्चित केले जात आहे.
पर्यावरणीय, सामाजिक व आर्थिक फायदे
या मोठ्या प्रमाणावर झाडे लावण्याच्या मोहिमेमुळे प्रदूषण नियंत्रण, हवामान सुधारणा, धुळीचे प्रमाण कमी करणे, आणि जैवविविधतेचा संवर्धन करण्यास मदत होईल. तसेच, प्रवाशांना आणि स्थानिक रहिवाशांना अधिक छायादार आणि हिरवळ असलेले वातावरण लाभेल.
यामुळे दोन्ही जिल्ह्यांतील रस्त्यांची सौंदर्य वाढेल, प्रवास अधिक सुखद होईल आणि लांब मुदतीत या झाडांमुळे सामाजिक तसेच पर्यावरणीय आरोग्य सुधारण्यास मदत होईल.
विभागाचे पुढील पावले
सार्वजनिक बांधकाम विभाग झाडांची लागवड आणि त्यांची निगराणी करण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा अधिकाधिक वापर करीत आहे. याशिवाय, विभाग स्थानिक शाळा, स्वयंसेवी संस्था व नागरिकांनाही या मोहिमेत सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहित करत आहे.
तसेच, झाडांच्या लागवडीच्या ठिकाणी नियमित साफसफाई, पाणीपुरवठा, कीटकनाशके वापरणे, आणि इतर लागणाऱ्या सेवा वेळेत पुरवण्याकडे विभाग विशेष लक्ष देत आहे.
